Stuk van historische kademuur ontdekt
De voltooiing van de herinrichting IJsselkade in Zutphen nadert. Sinds een paar maanden is het kade-deel naast het IJsselpaviljoen onder handen genomen. Bij graafwerkzaamheden op 12 mei werd door een kraanmachinist van aannemersbedrijf NTP onder de huidige bestrating een deel van een historische muur ontdekt. Omdat bij de start van de werkzaamheden al rekening was gehouden met bepaalde stukken archeologisch onderzoek, kwam deze ontdekking niet geheel als een verrassing en werd archeologie ingeseind. Het was vrijdagmiddag en een klein team van archeologie liet het kantoorwerk voor wat het was om direct veldwerk aan de IJsselkade te doen.
Archeoloog Renske den Boer: “Een deel van het zand was al door de graafmachine weggehaald en de rest werd door ons weg geschept. Daarna maakten we de restanten van de muur verder schoon met een bezem, zodat we de voegen ook goed konden zien. In drie en een half uur tijd zijn zo twee stukken waterkeringsmuren blootgelegd, hadden we via GPS de locatie bepaald, foto’s gemaakt, alles gedocumenteerd en een van de oudste stenen meegenomen.” De aannemer kon daarna de grond weer aanvullen en verder met zijn wegwerkzaamheden. Bij het onderzoeken van de muurresten zijn geen verdere vondsten gedaan."
Vestingwerken
In de loop van de eeuwen zijn er overzichten getekend van hoe de stad eruitzag. Zo is er een kaart van 1851 waarop de ligging van de muurresten die nu gevonden zijn bijna precies overeenkomen met wat toen was ingetekend. Diverse oude en nieuwe tekeningen van het IJsselkadegebied zijn nu over elkaar heen gelegd zodat te zien is wat er bekend is. Renske laat aan de hand van die tekeningen zien waar het nu gevonden deel zich bevindt en kan daarmee ook goed onderbouwen wat de oudheid en de functie van deze muur moet zijn geweest. “Er was hier een dijk met daarop enkele pakhuizen. Aan de ene zijde van de dijk was de rivier en aan de andere zijde de gracht, die gevoed werd met Berkelwater. We kunnen zien dat het muurdeel uit de zeventiende eeuw stamt door de stenen en het metselverband. Om de erosie van de stadswal tegen te gaan, er was al een stuk dijk weggeslagen, werd deze muur in de achttiende eeuw versterkt. Daarvoor is een hardere steensoort gebruikt die aan de IJsselkant tegen de bestaande muur is aangebracht. Dat de muur ook een verdedigingswerk was, weten we door het kaartmateriaal, het tijdperk van oorlog en ook doordat we weten dat het hoger opgaand muurwerk was.”
Niet alles willen blootleggen
Op de vraag of er nog meer is blootgelegd wordt negatief geantwoord. “We proberen zoveel mogelijk erfgoed in de bodem te bewaren, maar maken goede afspraken over wat archeologisch moet gebeuren wanneer men niet om de archeologie heen kan. Dit in verband met toekomstige technieken die veel meer zouden kunnen vertellen over de bodemschatten. En in de grond blijven de restanten het best bewaard. Door het vernieuwen van de kade konden we veel documenteren, de grond werd al blootgelegd. We hebben ook in de plantgaten voor de bomen kunnen kijken en hebben alles kunnen documenteren. Dat is nodig anders is de kennis verloren. De samenwerking met de aannemers is kenniswinst”, aldus Renske.