Erfgoed van de week: Een ‘houten’ tabakspijp van asbest

Door Arjan den Braven, archeoloog

Dat roken ongezond is, weten we allemaal. Maar de tabakspijp die Hennie Sprukkelhorst op een akker ten zuiden van Zutphen vond, sloeg alles. De ongeveer honderd jaar oude tabakspijp is namelijk gemaakt van asbest...

Met de medische kennis van nu niet het meest voor de hand liggende materiaal, maar honderd jaar geleden was asbest een goedkoop en vuurvast alternatief voor het dure Franse wortelhout dat doorgaans voor houten tabakspijpen werd gebruikt. Door de pijp een bruine, iets donkerbruin gevlekte deklaag te geven, heeft de asbestpijp het uiterlijk van zo’n duurdere houten pijp. Op een aantal plekken is deze deklaag inmiddels afgebladerd en is de vezelachtige asbeststructuur zichtbaar.

In de collectie van het Amsterdam Pipe Museum bevinden zich diverse ‘asbestospijpen’ uit de periode ca. 1910-1950. In tegenstelling tot ons exemplaar zijn deze zwart van kleur en niet bruin. Het pijpmodel is overigens wel door de maker van de asbestospijpen geleverd (vriendelijke mededeling Don Duco, Amsterdam Pipe Museum).