Erfgoed van de week: Bodestaf

Een van de blikvangers in de tentoonstelling “Zutphen in 1572: De strijd barst los” is het imposante schilderij “Het oordeel van Salomo”, uit 1627. Het is speciaal voor deze tentoonstelling verhuisd van de huidige rechtbank aan de Martinetsingel naar de Burgerzaal – de schepenbank waar destijds ook recht werd gesproken. De maker van het schilderij is Johannes van Swinderen (1594-1636), hij was schilder én griffier bij de schepenbank. Hij schilderde het in opdracht van de stad Zutphen en het is nog altijd in haar eigendom.

Op het schilderij is de bodestaf van Zutphen afgebeeld. Zo’n bodestaf, of roede, was het belangrijkste attribuut van een bode. In het begin diende de staf “tot steun en verweer” van de bode, later kreeg het de status van ambtsteken. Vanwege deze roede werden bodes daarom ook wel roededragers genoemd. Die term komen we ook tegen in een stadsrekening van 1599: “Die roedendragers und stadtbaden ennige krancke soldaten uuith het Duitsche leger alhyer met schrije-vent van de grave Van Johenloe (bedoeld: Hohenloe) affgesonden, uuith hett schyp gedraghen, in die stadt geholpen, gedroncken vijff vanen byers, waervoer betaald 1 gulden 12 stuiver.”

In 1599 is er geen sprake meer van de originele roede: opstandelingen maakten de bodestaf van Zutphen in 1572 buit. Deze staf werd daarom een jaar later opnieuw gemaakt. Die staf uit 1573 is nu te bewonderen in Stedelijk Museum Zutphen.

(foto Jolanda van Velzen)